Zgodnie z art. 111 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.
Biorąc pod uwagę powyższy przepis prawny istnieją następujące przyczyny pozbawienia władzy rodzicielskiej przez Sąd:
1. niemożność wykonywania władzy rodzicielskiej z powodu trwałej przeszkody;
2. nadużywanie władzy rodzicielskiej;
3. rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich względem dziecka.
Trwała przeszkoda jest to taka przeszkoda, która powoduje niemożność wykonywania władzy rodzicielskiej na stałe tj. przez długi okres czasu bądź przez okres, którego czasu trwania nie można ustalić
np. wyjazd rodzica za granicę na stałe, umieszczenie rodzica z powodu nieuleczalnej choroby w zakładzie leczniczym, skazanie na wieloletnie pozbawienie wolności, zaginięcie rodzica, przewlekła choroba nie pozwalająca na wykonywanie władzy rodzicielskiej (np. choroba psychiczna )
Nadużywanie władzy rodzicielskiej polega na wysoce nagannym zachowaniu się rodzica wobec dziecka np. :
-
stosowanie kar cielesnych,
-
molestowanie seksualne,
-
zmuszanie do nieodpowiedniej pracy,
-
nakłanianie do popełnienia przestępstwa,
-
wywiezienie dziecka wbrew woli drugiego z rodziców na stałe za granicę,
-
agresywne zachowania wobec rodzica w obecności dziecka,
-
grożenie rodzicowi w obecności dziecka, zakłócanie spokoju domowego w obecności dziecka,
-
zamieszkanie wraz z dzieckiem z nowym partnerem, jeżeli taki układ wywiera niekorzystny wpływ na wychowanie dziecka,
-
rozpijanie dziecka.
Rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich względem dziecka to skrajne zaniedbywanie spraw małoletniego o podstawowym znaczeniu dla jego prawidłowego rozwoju np. nie zapewnienie dziecku pomocy lekarskiej mimo ciężkich schorzeń, wieloletnie nie utrzymywanie kontaktów z małoletnim, uporczywe uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, nie zapewnienie minimalnych warunków bytowych, brak troski o edukację dziecka( np. celowe niezaprowadzanie dziecka do szkoły), porzucenie dziecka.
Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli wcześniejsze ograniczenie władzy rodzicielskiej poprzez umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej nie zmieniło postawy rodziców wobec małoletniego, sytuacji dziecka, a co za tym idzie nie ustały przyczyny zastosowania tego ograniczenia, a w szczególności gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem (art. 111 § 1a kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Należy pamiętać, że w razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej Sąd może przywrócić władzę rodzicielską (art. 111 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
apl. adw Paulina Grzywińska
Witam Panią, jak mogę ograniczyć prawa rodzicielskie w rozwodzie? Rozważam złożenie sprawy (dwoje dzieci), mąż bardzo źle mnie traktuje, nie pomaga przy dzieciach, a do tego kwestionuje wszystko co przy nich lub dla nich robię, a to złe przedszkole, a to nie ten lek, ale sam nic kompletnie nie proponuje i nie robi. Co powinnam zrobić, jak wykazywać by udało mi się ograniczyć mu prawa rodzicielskie w rozwodzie? czy na pozbawienie mam szansę? z góry dziękuję za pomoc
Witam Panią,
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Jeśli Sąd uzna, iż dobro małoletniego jest zagrożone to Sąd może także wydać odpowiednie zarządzenia opiekuńcze (artykuł 109 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) i np. poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego. W toku sprawy o rozwód musi Pani wykazać, iż nie jest możliwym porozumienie się z ojcem w sprawach dzieci oraz że utrudnia on wybór przedszkola, kwestionuje leczenie dzieci itp. Musi Pani również wykazać, że te zachowania są niezgodne z dobrem dzieci oraz że ojciec jest osobą agresywną i nie interesuje się dziećmi. Może Pani powołać świadków, przedstawić jakąś dokumentacje (np. opinie z placówek do których uczęszczają dzieci). Trudno mi się wypowiedzieć co do pozbawienia władzy rodzicielskiej. Jeśli ojciec rażąco zaniedbuje obowiązki rodzicielskie względem dzieci (tj. skrajnie zaniedbuje sprawy małoletnich o podstawowym znaczeniu dla ich prawidłowego rozwoju) albo wysoko nagannie zachowuje się wobec dzieci (np. stosuje kary cielesne) to może Pani wnosić o pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Pozdrawiam serdecznie
apl.adw. Paulina Grzywińska
Dziękuję Pani serdecznie. Pozdrawiam