Opiekun, sprawując pieczę nad małoletnim dzieckiem i nad jego majątkiem ma szereg obowiązków. Niżej opisano najważniejsze obowiązki należące do opiekuna prawnego.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że opiekun niezwłocznie po objęciu opieki ma obowiązek sporządzić inwentarz majątku małoletniego i przedstawić go sądowi. W przypadku, gdy majątek jest nieznaczny to wówczas sąd może zwolnić opiekuna od obowiązku sporządzenia inwentarza (art. 160 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Poza tym opiekun ma obowiązek składać, w terminach wskazanych przez sąd opiekuńczy (nie rzadziej niż co roku) sprawozdania dotyczące osoby pozostającego pod jego opieką oraz rachunki z zarządu jego majątkiem (art. 166 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Jeżeli dochody z majątku nie przekraczają prawdopodobnych kosztów utrzymania i wychowania pozostającego pod opieką to sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od przedstawienia szczegółowych rachunków z zarządu i w takiej sytuacji opiekun składa tylko ogóle sprawozdanie o zarządzie majątkiem (art. 166 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Opiekun powinien również uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego (art. 156 kodeks rodzinny i opiekuńczy). Sąd udziela takiego zezwolenia na wniosek opiekuna, wydając postanowienie, które staje się skuteczne z chwilą uprawomocnienia się. Takie postanowienie nie może być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia powstały skutki prawne względem osób trzecich (art. 593 kodeksu postępowanie cywilnego)
Jako że do obowiązków opiekuna należy także reprezentowanie osoby małoletniej to pamiętać należy, że opiekun -zgodnie z art. 159 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego- nie może reprezentować osób pozostających pod jego osobą w następujących przypadkach:
1. przy czynnościach prawnych między tymi osobami,
2. przy czynnościach prawnych między jedną z tych osób a opiekunem albo jego małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi lub rodzeństwem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.
Istotne jest, że opiekun w czasie sprawowania pieczy podlega nadzorowi sądu opiekuńczego (art. 155 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Nadzór ten jest pewną kontrolą ze strony sądu, aby sąd mógł uzyskiwać rzeczywiste dane o sposobie sprawowania opieki.
Nie można zapomnieć o tym, że opiekun obowiązany jest wykonywać swe czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny (art. 154 kodeks rodzinny i opiekuńczy). W sytuacji nienależytego sprawowania opieki podopiecznemu przysługuje roszczenie o naprawienie wyrządzonej mu szkody.
Adw. Marcin Zaborek
